http://peghambar.muslimguide.se پێغەمبەر
  
 
www.muslimguide.se {{قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّـهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعًا الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ ۖ فَآمِنُوا بِاللَّـهِ وَرَسُولِهِ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ بِاللَّـهِ وَكَلِمَاتِهِ وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ ﴿١٥٨﴾}} ألأعراف    {{مَّن يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّـهَ ۖ وَمَن تَوَلَّىٰ فَمَا أَرْسَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظًا ﴿٨٠﴾}} ألنِّساء.  
 


 
 

http://peghambar.muslimguide.se پێغەمبەر

جوولەکەکانی (بني النضير) لەدوای دەرکردنیان لە (مدينة) چوون بۆ (خَيْبَر)(1) ئەوانیشیان زیاتر لە پێغەمبەر و موسڵمانان هاندا، دواتر بەیەکەوەو بەتایبەت جوولەکەکانی (بني النضير) لە شەڕی ئەحزابدا دەوری زۆریان هەبوو بۆ کۆبوونەوەی ئەو هێزانە لە دژی پێغەمبەر و هاندانی (بني قريظة) لە (مدينة)و کەین‌و بەین دروستکردن لەگەڵ مونافیقەکاندا، کە هەموویان لەو شەڕەدا دژی موسڵمانن بوەستنەوە، بەو پێ‌یە غەدرو خیانەت‌و دوژمنایەتی‌یان بەرانبەر موسڵمانان درێژەی خایاند (خەیبەر) بوو بە شوێنێکی خەتەر بۆ سەر گیان‌و ئاسایشی موسڵمانان، هەر بۆیە پێغەمبەری خودا لەدوای گەڕانەوەی لە (حدیبیة) بە ماوەیەک، لە مانگی (مُحَرَّم)ی ساڵی (٧)ی کۆچیدا فەرمانی دا بە ڕێکخستنی سوپاو بەشەو بەڕێکەوت بەرەو (خەیبەر)، هەندێک ئافرەتیشی لەگەڵدا هات بۆ یارمەتیدا‌ن‌و دەرمان کردنی زامدارو نەخۆش، لەشکری موسڵمانان بە ڕووحییەتێکی بەرزەوە بەشەو بەڕێکەوت بەرەو (خەیبەر)، کە پێغەمبەر و سوپاکە گەیشتە نزیک (خەیبەر) ئیسراحەتیان کرد، بەیانی کرێکارو جووتیارو ئیشکەریان بۆ ناو کێڵگەکانی خۆیان ڕۆیشتن، سوپای ئیسلامیان بینی‌و هاواریان کرد ئەوە (محمد)و جەیشەکەیەتی، ئیدی جوولەکەکان ڕایانکردە نێو قەڵاکانیان‌و دەرگایان داخست‌و کەوتنە خۆ قایم کردن‌و خۆیان ئامادە کرد بۆ شەڕو ڕووبەڕووبوونەوە، بەڵام سەرەنجام موسڵمانان هەموو قەڵاکانیان یەک لەدوای گرت، دواتر جوولەکەکان داوای (صوڵح)یان کرد، ئیدی بەو شێوەیە هەموو (خیبر) کەوتە ژێر ڕکێفی موسڵمانەکانەوە، وە لەو جەنگەدا موسڵمانان ‌غەنیمەتێکی زۆریان گرت‌و ئەوانەشیان کە داوای مانەوەیان کرد لەسەر زەوی‌و زاری خۆیان، پێغەمبەر ڕێگەی پێدان، بەمەرجێک بەروبوومی زەوی‌یەکان نیوە بۆخۆیان نیوەش بۆ (بیت المال)ی موسڵمانان بێ، وەک (بخاري) هێناویەتی: «أَعْطَى الْيَهُودَ خَيْبَرَ عَلَى أَنْ يَعْمَلُوهَا وَلَهُمْ شَطْرُ مَا يَخْرُجُ مِنْهَا»(2)، وە هەر کاتێکیش بیەوێ دەریان دەکات، وە بەپێ‌ی ئەو مەرجەش (عمر بن الخطاب) لەسەردەمی خیلافەتیدا دوای ئەوەی خیانەتی لێ بینین، لە (خەیبەر) دەریکردن.
(ابن هشام)(3) دەڵێ: لەکاتی گرتنی (خەیبەر)دا (جعفر بن أبي طالب)و هاوەڵەکانی لە (حەبەشە)وە گەیستنە لای پێغەمبەر و ئەویش (جعفر)ی بەخۆیەوە گوشی‌و نێوچاوانی ماچ کردو فەرمووی: «مَا أَدْرِي بِأَيِّهِمَا أَنَا أُسَرُّ: بِفَتْحِ خَيْبَرَ أَمْ بِقُدُومِ جَعْفَرٍ». واتە: نازانم بەکامیان دڵخۆش بم: بە فەتحی خەیبەر یان بە هاتنی جەعفەر!

(صَفِيَّة) دەبێتە هاوسەری پێغەمبەر . . . . . .

لە جەنگی (خیبر)دا (صَفِيَّة بنت حيي بن أخطب) لەوێ دەبێ‌و دەکەوێتە دەستی موسڵمانان، کە کچی سەرۆکی بەشێک لە جوولەکەکان بوو، دوایی هاوەڵان بە پێغەمبەر دەڵین کە ئەوە کچی سەرۆک هۆزەکەیەو بۆ تۆ بێ باشە، ئەویش ئەو پێشنیازە قبووڵ دەکات، ئنجا ئازادی دەکاتو دوای ئەوەی کە موسڵمان دەبێ دەیکاتە هاوسەری خۆی، کە ئەمە کاریگەریی زۆر باشی هەبوو لەسەر هەموو هۆزەکە، (أَنَس) لەبارەی چۆنییەتی بەهاوسەرگرتنی پێغەمبەر بۆ (صَفِيَّة) دەڵێ: (سَبَى النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ صَفِيَّةَ، فَأَعْتَقَهَا وَتَزَوَّجَهَا)(4). واتە: پێغەمبەر (صَفِيَّة)ی بەدیلگرت، پاشان ئازادی کردو کردیە هاوسەری.

هەوڵێکی دیکەی تێرۆرکردنی پێغەمبەر . . . . . . .

لەدوای ئەو سەرکەوتنەی (خیبر)و ڕێککەوتن لەگەڵ جوولەکەو گەڕانەوەی ئاشتی بۆ ناوچەکە، ژنێکی جوولەکە بەناوی (زينب بنت الحارث)، مەڕێکی سورەوەکراوی بەدیاری بۆ پێغەمبەر هێناو دەیزانی پێغەمبەر حەزی لە دەستی پێشەوەیەتی، ئەویش ژەهری زیاتری لەو شوێنە کرد، هاوەڵیکی پێغەمبەر بەناوی (بشر بن البراء) لەگەڵی خوارد، پێغەمبەر دەستی برد بۆ شانەکەی‌و پاروویەکی خستە نیو زاری‌و خێرا تفی کردەوە، لەلایەن خوداوە ئاگادارکرایەوە، کە ژەهراوی‌یەو نەیخوارد، بەڵام (بشر) خواردبووی‌و بەوە وەفاتی کرد، پاشان (زینب) بانگکراو دانی‌نا بە تاوانەکەیداو، پێغەمبەر لێ‌ی پرسی: بۆچی ئەوەت کرد، گوتی: ( أَرَدْنَا إِنْ كُنْتَ كَاذِبًا أَنْ نَسْتَرِيحَ مِنْكَ، وَإِنْ كُنْتَ صَادِقًا لَمْ يَضُرَّكَ)(5). واتە: ویستمان ئەگەر تۆ درۆزن بی ڕزگارمان دەبێ لە دەستت، ئەگەر پێغەمبەریش بی، ئەو شتە زەرەرت لێ‌نادات. دوایی پێغەمبەر لە خوێنی (بشر)دا ئەو ژنەی کوشتەوە.

لە جەنگی (خیبر)دا دەوری (٢٠) کەس لە موسڵمانان شەهید بوون، کە زۆربەیان لە پشتیوانان (ألأنصار) بوون، وە لە جوولەکەکانیش دەوری (٩٣) کەس کوژران(6).

  1. خەیبەر: شوێنێکی فراوان‌و پڕ لە باخ‌و کێڵگەیەو قەڵای زۆر بەهێزی تێدایە، خەیبەر (٩٦) میل لە (مدينة)وە دوورە، لەسەرووی خۆرئاوایەوە بۆلای (شام)، هەروەها (خەیبەر) لە زمانی (عبري)دا بەمانای حەشارگە هاتووە.
  2. صحيح البخاري، برقم: ٢٤٩٩.
  3. ألسيرة النبوية لابن هشام، ج٣، ص١٩٨، صحيح رواه الحاكم وأقَرَّهُ اذهبي والطبراني.
  4. صحيح البخاري، برقم: ٤٢٠١.
  5. صحيح البخاري، برقم: ٣١٦٩.
  6. ألسيرة النبوية لابن هشام، ج٣، ص١٨٧ ـــ ١٨٨٨

    بۆ سەرەوە
 
 

www.muslimguide.se

ژیاننامەی پێغەمبەران peghambar.muslimguide.se
 

M U S L I M G U I D E . S E ©

پەیوەندی:   tajweed.kurdi@gmail.com